Prof. Dr. Samir Salha / Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi
Mart 2003’te başlayan Irak’a yönelik Amerikan müdahalesiyle iddia edildiği gibi ulaşılmak istenen temel amaçlar bu ülkeye demokrasi getirilmesi, insan hakları ihlallerinin engellenmesi ve Saddam’ın dikta rejiminin devrilmesi midir yoksa ABD’nin bu amaçları arkasına gizlemiş olduğu gerçek sebepler arasında bölgeye model teşkil edebilecek Yeni bir Irak Anayasası mıdır?
Yaşanan gelişmelerle birlikte Irak’ın üniter yapısını ortadan kaldırmak, Irak’ın yer altı ve yer üstü zenginliklerini denetim altına almak ve farklı bir model icat edip bölgeye bu yeni yapıyı bir alternatif olarak sunmak gibi hususlar tartışmaların merkezinde yer aldığını ortaya çıkmıştır.
Başka bir ifadeyle dört ay gibi kısa bir süre zarfında ortaya çıkan ve Iraklılar arasında büyük ihtilaflara ve bölünmelere sebebiyet veren ve hala Irak’ın birçok lideri tarafından kabul edilmeyen ve günümüze kadar tamamen hayata geçirilemeyen bu anayasa ile ABD’nin ulaşmak istediği temel amaç, merkezi otoriteye bağlı olmakla birlikte geniş yetkilerle donatılmış bölgesel (yerel) otoriteleri esas alarak ülkenin haritasını yeniden çizip, bu yeni yapıyı Ortadoğu ülkelerine alternatif uygarlık modeli olarak ihraç etmek yönündeki tartışmalara yeni boyut kazandırmıştır.
Gerçek amaç Yeni Irak Anayasası ile ülkedeki etnik ve dinsel topluluklara, tereddütsüz ve “canı çektiği an”da merkezi sistemden ayrılma fırsatı vermek ve böylece söz konusu anayasanın şemsiyesi altında federalizmi savunuyormuş görüntüsünü ortaya koyup suretiyle ve daha kötüsü konfederasyon ile dahi ilgisi olmayan; kopması her an gerçekleşebilecek şekilde ayarlanmış bir model önermek midir?
The Iraqi Constitution in the Context of the Constitutional Developments in the Middle East
Prof. Samir Salha
Kocaeli University Members of Law Faculty
Are the main goals that are intended with the US intervention in Iraq which began in March 2003, to take democracy to that country, to prevent human rights violations, and to overthrow Saddam’s dictatorial regime as it is professed, or is it a new Iraqi Constitution that can set a model to the region, among the real reasons which the USA have hidden behind these goals?
It has been revealed that matters like removing the unitary structure of Iraq with the developments, taking Iraq’s underground and overland riches under control, and invent a different model to present this new structure to the region as an alternative are in the centre of the debates.
In other words, the main goal the USA intends to achieve with this new constitution –which emerged in such a short time as four months, caused great controversy and divisions among the Iraqi and still is not accepted by many of the leaders of Iraq, and which has not been able to fully actualized to this day– has added a new aspect to the debates on the redrawing of the map of the region by basing it on the regional (local) authorities that are empowered with large powers as well as depending on central authority, thus exporting this new structure to other Middle Eastern countries as an alternative model of civilization.
Is it the real purpose to give the ethnic and religious groups in the country the opportunity to abandon the system without hesitation and “whenever desired” with the new Iraqi Constitution, and in this way present a model by way of appearing like advocating federalism under the mentioned constitution, or even worse, a model that does not even have anything to do with confederation and arranged in a way that can disintegrate any moment?
*Bu tebliğ, 23-24 Mayıs 2013 tarihinde gerçekleştirilen Uluslararası Irak Sempozyumu’nun 1. gün 1. oturumunda sunulmuştur.
