Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı tarafından hazırlanarak 2 Mart ve 8 Nisan 2015 tarihlerinde Bakanlar Kurulu’na sunulan Yargı Reformu Stratejisi 17 Nisan 2015 tarihinde Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından kamuoyuna açıklandı. Yargı Reformu Stratejisi’nde amaçlar 10 maddede şu şekilde sıralandı:
- YARGININ BAĞIMSIZLIĞI VE TARAFSIZLIĞINI GÜÇLENDİRMEK
- YARGININ HESAP VEREBİLİRLİĞİNİ VE SAYDAMLIĞINI ARTIRMAK
- CEZA VE HUKUK ADALET SİSTEMİNİ GELİŞTİRMEK
- ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİNİ GELİŞTİRMEK VE UYGULAMADA ETKİLİLİĞİNİ ARTIRMAK
- ADALET ALANINDA ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİNİ GELİŞTİRMEK VE AB KATILIM SÜRECİNİN ETKİLİLİĞİNİ ARTIRMAK
- HUKUK EĞİTİMİ İLE MESLEK ÖNCESİ VE MESLEK İÇİ EĞİTİMİNİ GELİŞTİRMEK
- ÇOCUKLAR, KADINLAR VE ENGELLİLER GİBİ DEZAVANTAJLI GRUPLARA YÖNELİK UYGULAMALARI GELİŞTİRMEK
- ADALETE ERİŞİMİ GELİŞTİRMEK
- YARGISAL UYGULAMALARDAN KAYNAKLANAN İNSAN HAKLARI İHLALLERİNİ ÖNLEMEK VE İNSAN HAKLARI STANDARTLARINI GÜÇLENDİRMEK
- CEZA İNFAZ SİSTEMİNİ GELİŞTİRMEK
Yargı Reformu Stratejisi 2015’in giriş bölümünde Türkiye’nin Avrupa Birliği sürecinin Türkiye Cumhuriyeti adına en önemli demokratikleşme adımlarından biri olduğu vurgulanıyor ve bugüne kadar yargı alanında köklü değişiklikler gerçekleştirildiği hatırlatılıyor:
- Türkiye’nin yarım yüzyılı aşkın bir süredir devam eden Avrupa Birliği süreci Cumhuriyetimizin en önemli demokratikleşme adımlarından biridir. Bu süreçte gerçekleştirilen her reform aynı zamanda daha güçlü ve daha demokratik bir Türkiye’nin inşasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Türkiye, AB’ye üyeliği stratejik bir hedef olarak kararlılıkla sürdürmektedir. Birliğe katılım ülkemize demokratik ve sosyo-ekonomik kazanımlar sağlamakla kalmayacak, Avrupa’nın ekonomik, siyasal, stratejik önem ve derinliğini artırarak AB’nin de bölgesel bir güçten tam anlamıyla küresel bir güce dönüşmesine katkıda bulunacaktır.
- Brüksel’de 17 Aralık 2004 tarihinde gerçekleştirilen Avrupa Birliği Zirvesinde Türkiye ile katılım müzarekelerine başlanması kararı alınmış ve buna bağlı olarak 03 Ekim 2005 tarihinde 35 fasıl çerçevesinde fiilen katılım müzakereleri başlamıştır. Müzakere sürecinde Adalet Bakanlığı, Yargı ve Temel Haklar başlıklı 23 üncü Fasıldan doğrudan sorumlu bulunmaktadır.
- Bu kapsamda, 23 üncü Fasıl mevzuat Tarama Sonu Raporu 2007 yılında AB Komisyonu tarafından kabul edilerek üye ülkelere onay için sunulmuş ancak onay süreci tamamlanmamıştır. Bununla birlikte AB yetkililerince Türkiye’nin Yargı Reformu Stratejisi’ni Komisyona sunması gereği önemle dile getirilmiştir.
- Adalet Bakanlığı tarafından 2009 yılında ilk Yargı Reformu Stratejisini hazırlamak üzere geniş katılımlı çalışmalar yürütülmüştür. Hazırlanan Yargı Reformu Stratejisi Bakanlar Kuruluna sunulmasına müteakip uygulanmaya başlanılmıştır.
- Katılım müzakerelerinin desteklenmesi amacıyla Mayıs 2012’de Türkiye-AB ilişkilerine yönelik ‘’Pozitif Gündem’’ süreci başlatılmıştır. Pozitif Gündem, müzakerelere ivme kazandırmak ve siyasi blokajlar kaldırılıncaya değin Türkiye’nin müzakere sürecini canlı tutmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda aralarında 23 üncü Faslın da olduğu toplam 8 Fasılda çalışma grupları oluşturulmuştur. Fasılların açılış ve kapanış kriterlerini karşılamak üzere çalışmalar devam etmekte ve taraflar birbirini bilgilendirmektedir.
- Yargı Reformu Stratejisinin uygulanmaya başlanmasından bu yana, ülkemizde ekonomik, sosyal ve siyasal alanda meydana gelen gelişmelere uygun olarak yargı alanında da köklü değişiklikler yaşanmıştır. Bu nedenle ilk Strateji Belgesinde yer alan amaç ve hedeflerin gerçekleşme durumları dikkate alınarak dünyada ve ülkemizde yaşanan yeni gelişmelerin Yargı Reformu Stratejisine yansıltılması amacıyla güncelleme çalışması 2011 yılında başlatılmıştır.
- Güncelleme çalışmaları paydaşlarımızın görüş ve önerileri ile şekillendirilmiştir. Reform hareketlerinin başarılı bir şekilde uygulanması, katılımcı yöntemlerle oluşturulan bir adalet politikasının varlığını gerektirmektedir. Bu anlayışla yeni Yargı Reformu Stratejisi hazırlık çalışmalarında başta yüksek yargı organları olmak üzere, meslek kuruluşları, sendikalar, yargı dernekleri gibi sivil toplum kuruluşları ve üniversite temsilcilerinin katıldığı çalıştaylar düzenlenmiş ayrıca ilgili tüm kesimlerin yazılı görüşleri alınmış, anketler ve mülakatlar gerçekleştirilmiştir.1
- Tüm bunların yanısıra sürdürülen yargı reformu çalışmalarının etkisini analiz etmek amacıyla Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile işbirliği halinde Mayıs 2013 tarihi itibariyle ‘’Türkiye’de Adaletin Verimli ve Etkin Biçimde İşlemesi için Yargı Reformu Sürecinin Etki Değerlendirmesi Projesi’’ başlatılmıştır. Projenin temel hedefi, Türkiye’de yargı reformu sürecinin etkisi hakkında detaylı fikir edinmek ve Adalet Bakanlığı Stratejik Planı ile Yargı Reformu Stratejisi’ne dayanılarak, reform çabalarının yargının etkin ve verimli işleyişi üzerindeki etkilerini analiz ederek yargı için hayati öneme haiz stratejik alanları tespit ile sorunlu alanlara yönelik stratejik bir çerçeve geliştirmek olmuştur. Proje kapsamında; belirlenen konulara ilişkin ulusal mevzuat incelenmiş, Yargı Reformu Stratejisi, Eylem Planı ve ilgili değerlendirme raporları taranmış ve yüksek yargı organları ile diğer paydaşların görüşleri mülakatlar yapılarak alınmıştır. Proje sonucunda ulaşılan çıktılardan Yargı Reformu Stratejisi hazırlanırken faydalanılmıştır.
- Güncellenen Yargı Reformu Stratejisi 2 Mart ve 8 Nisan 2015 tarihlerinde Bakanlar Kurulu’na sunulmuş ve 17 Nisan 2015 tarihinde Başbakan Sayın Prof. Dr. Ahmet DAVUTOĞLU tarafından kamuoyuna açıklanmıştır.
Kaynak: Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yargı Reformu Stratejisi 2015
